شب های قدر هنگامه استجابت دعا و طلب مغفرت از درگاه ایزد منان است تا در سایه سار رحمت و موهبت یگانه بی همتا غبار از وجود خویش بزداییم و با طنین دلنشین الغوث الغوث جلوه حقیقی بندگی و عبودیت را به نظاره بنشینیم.
شب های قدر فرصتی ارزشمند در جهت تعالی انسان و تجلی معنویت به شمار می رود و چنان اهمیتی نزد پروردگار عالم دارد که در این شب ها سرنوشت انسان ها را در طول یکسال مقدر کرده و ارزش آن را برتر از هزار ماه دانسته است.
خدای متعال همچنین در ارتباط با نزول قرآن در این شب ها در سوره دخان می فرماید: «سوگند به این کتاب آشکار. که ما آن را در شبی پربرکت نازل کردیم، ما همواره انذار کننده بوده ایم. در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم می گردد. فرمانی بود از ناحیه ما، ما (محمد (ص) را فرستادیم».
همچنین در سوره بقره آیه 185 «شهر الرمضان انزل فیه القرآن» با تفسیر آن که قرآن در ماه رمضان نازل شد، آشکارا به این موضوع اشاره دارد و در سوره قدر آیه یک «انا انزلناه فی لیله القدر» بر این امر اذعان دارد. پس با دلالت بر آیه های قرآن می توان دریافت که این کتاب الهی در شب های قدر و در ماه مبارک رمضان بر حضرت محمد(ص) نازل شده است.
شب قدر منشا تمامی برکت ها و سرچشمه نیکی ها و خوبی ها به شمار می رود و اهل یقین در این شب با انجام دادن اعمال مخصوص این شب، تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا در پناه رحمت خداوند متعال قرار بگیرند.
شب های قدر با آداب و اعمال گوناگونی همراه است که شامل غسل کردن، بیدار ماندن و عبادت کردن، قرآن بر سر گرفتن و تلاوت آن، طلب استغفار و دعا می شود.
شایسته است، اهل معنویت و مناجات در این شب های ارزشمند به هنگام مناجات با پروردگار، نیازمندان را یاد کنند تا در سایه سار این مهم مورد رحمت و مغفرت یگانه هستی قرار بگیرند. باید در این شب ها یاد علی ابن ابیطالب(ع) که تجلی ارزش های والای انسانی است، گرامی داشته شود تا با تاسی از آن والامقام بتوان به معنویت حقیقی دست یافت.
**اهمیت سومین شب قدر
شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان را «لیله الجهنی» نامیده اند زیرا شخصی به نام عبدالله بن انیس انصاری جهنی خدمت پیامبر(ص) رسیدند و به ایشان گفت: «منزل من از مدینه دور است، پس شبی را به من بفرمای تا به آن‌جا بیایم، پیامبر(ص) به او فرمودند تا در شب بیست و سوم به مدینه بیاید». بنابراین در کتاب های روایت ها این شب به لیله الجهنی معروف شد. از این رو اگر بخواهیم میان شب های 19، 21 و 23 رمضان یکی را محور قرار دهیم آن شب 23 رمضان بوده که نسبت به 2 شب قدر دیگر از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
**شب قدر؛ فرصتی برای توبه و جبران گناهان
شب قدر در طول یک سال یک بار اتفاق می افتد که خدا بنا بر حکمت و مصلحت و از همه مهم‌تر لطف خود هر ساله چنین شبی را در مسیر انسان قرار می دهد تا فرصت توبه کردن و جبران گناهان را داشته باشد. همچنین به سبب اینکه رحمت الهی بی پایان است فردی که متصل به آن شود از فواید و برکت های آن برخوردار خواهد شد. بنابراین در این شب توفیق هایی که ممکن است در طول یک سال به فرد تعلق گیرد، قطعی و مسجل می شود.
** اوج بندگی و عبودیت در شب های قدر
بنابر روایت ها بهترین عمل در شب 23 رمضان، شب زنده داری و احیا است تا بتوان کارهایی نظیر غسل، خواندن قرآن، نماز و دعا را انجام داد زیرا در طول سال شبی به خوبی و فضلیت آن یافت نمی شود. اگر در این شب مسلمانان هر عملی را که پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) سفارش کرده اند، به جای آورند، این شب را درک کرده اند. اوج عمل انسان ها در شب 23 رمضان توجه به خدا است که در عملی مانند قرآن به سر گرفتن انجام می شود.
**درخواست عافیت از خدا در شب 23 رمضان
بیشتر دعاهایی که در این شب افراد در محضر خدا انجام می دهند، طلب بخشش، مغفرت و توفیق های الهی است. در روایت های گوناگون آمده است که از پیامبر اسلام(ص) پرسیدند که در شب قدر چه بگوییم و از خدا چه بخواهیم؟ ایشان فرمودند: «خداوندا همانا تو بخشنده و کریم هستی و بخشندگی و گذشت را دوست داری پس از ما بگذر و ببخشای» و همچنین در ادامه بیان داشتند از خداوند عافیت را بخواهید. عافیت در ترجمه فارسی به معنای سلامتی است اما حضرت محمد(ص) هفت چیز برای عافیت گفته اند که «قوت، صحت، آبرو و توفیق طاعت» را انسان در دنیا از خدا می خواهد و «مغفرت، ترس از دوزخ و وصول به بهشت» را برای آخرت خود درخواست می کند. بنابراین مسلمانان باید در شب 23 رمضان از پروردگار این موارد را در خواست کنند.
**شب قدر و توجه خدا به ارتباط های اجتماعی افراد
در روایت ها آمده افرادی که کینه فردی را بر دل دارد و همچنین شخصی که والدین از او ناراضی باشند دعایشان در شب قدر مستجاب نمی شود. از این رو این شب هنگامه جبران کوتاهی ها و اشتباهات به شمار می رود؛ یعنی اگر فردی کاری انجام داده است که پدر و مادرش و دیگران از او کدورت دارند، باید در این شب جبران کند. همچنین افراد باید در این شب کینه و دشمنی را نسبت به دیگران ترک کنند. بنابراین در شب های قدر خدا به ارتباط های اجتماعی افراد توجه دارد که اگر ناراحتی و کینه ای میان آنها رخنه کرده است، دشمنی ها از میان برداشته شود.
از این رو اگر فردی در این شب از خدا درخواست بخشش و آمرزش دارد، خود نیز باید دیگران را ببخشد و ناراحتی و کینه ها را از دل خود بیرون کند و سپس از پروردگار درخواست بخشش داشته باشد. این عمل اثرهای زیادی در جامعه می گذارد و نشان می هد که در شب قدر خدا برای اصلاح فرد و جامعه سفارش هایی دارد که اگر همه به آن عمل کنند، به لحاظ معنوی و رفتارهای اجتماعی و فردی متحول و دگرگون می شوند.
ط ه/ط ه
